5 feiten over Rosa Parks, die in opstand kwam tegen de rassenscheiding in de VS (2024)

Op 1 december 1955 weigerde Rosa Parks in een volle bus in Montgomery (Alabama) haar zitplaats af te staan aan een witte man. Het was een spontane daad van verzet tegen de strikte segregatiewetten die op dat moment van kracht waren in de staten in het zuiden van de VS.

Deze wetten, ook bekend als Jim Crow-wetten, beperkten de burgerrechten van Afro-Amerikanen in de Verenigde Staten tussen 1870 en 1968. De regels zorgden ervoor dat mensen op basis van huidskleur van elkaar gescheiden werden in de publieke ruimte – scholen, restaurants en dus ook zitplaatsen in het openbaar vervoer werden aangemerkt als ‘wit’ of ‘gekleurd’.

Montgomery-busboycot

De arrestatie van Rosa Parks leidde tot grote verontwaardiging. Bij wijze van protest besloot de zwarte gemeenschap van Montgomery – onder leiding van dominee Martin Luther King – tot een boycot van het openbaar vervoer.

De busboycot bleek een enorm succes. Zwarte taxichauffeurs rekenden een tarief dat overeenkwam met de prijs van een buskaartje. Andere boycotters gingen fietsen, lopen, liften of verplaatsten zich zelfs per ezel. Zwarte kerken uit het hele land zamelden geld in om het protest te steunen. Vervoersbedrijven zagen hun inkomsten kelderen, en na 381 dagen besloten de lokale autoriteiten de segregatie op bussen op te heffen. Leer Rosa Parks kennen aan de hand van vijf feiten.

1. Rosa Parks zat niet op een ‘witte’ stoel

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, werd Rosa Parks niet gearresteerd omdat ze in het ‘witte’ deel van de bus was gaan zitten. Ze zat op een ‘gekleurde’ stoel. Maar toen de bus volraakte, beval de buschauffeur haar en drie andere zwarte Amerikanen om op te staan voor witte passagiers. Rosa Parks bleef als enige zitten. Later zei ze hierover: ‘Ik wist dat iemand de eerste stap moest zetten, en ik besloot niet te verplaatsen.’

2. Ze was niet de eerste die bleef zitten

Toch was Rosa Parks niet de eerste persoon die zich op deze manier verzette tegen de segregatiewetten. De 15-jarige Claudette Colvin werd negen maanden eerder al om dezelfde reden gearresteerd. En nog drie andere vrouwen – Aurelia Browder, Mary Louise Smith en Susie McDonald – hadden de segregatiewetten op de bus al eens overtreden voordat Parks dit deed.

3. Rosa Parks was al voor haar arrestatie activist

Ten tijde van het beroemde busmoment was Rosa Parks 42 jaar oud, maar ze zette zich al vanaf jonge leeftijd in voor burgerrechten. Op 19-jarige leeftijd trouwde ze met Raymond Parks, een bekende burgerrechtenactivist, en ze was een actief lid van de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP).

4. Ze kreeg een boete van veertien dollar

Als straf voor haar daad van burgerlijke ongehoorzaamheid kreeg Rosa Parks een boete van tien dollar, plus vier dollar aan protestkosten. Omgerekend zou die veertien dollar nu overeenkomen met een bedrag van ongeveer 150 euro. In de nasleep van het proces werd Rosa Parks ernstig bedreigd door boze witte Amerikanen, en zowel zij als haar man verloren hun baan. Het echtpaar voelde zich uiteindelijk gedwongen te verhuizen naar een andere staat.

5. Als eerste vrouw opgebaard in het Capitool

Ondanks de dreigementen bleef Rosa Parks zich haar leven lang inzetten voor de burgerrechtenbeweging. In de loop der jaren groeide de waardering voor haar anti-racistische activisme. In 1996 ontving ze de Medal of Freedom van president Bill Clinton, en in 1999 de Gold Medal van het Amerikaanse Congres.

Rosa Parks stierf op 24 oktober 2005 na een lang ziekbed. Ze werd 92 jaar oud. Parks is de eerste vrouw in de geschiedenis van de Verenigde Staten van wie het lichaam werd opgebaard in de Rotunda van het Capitool in Washington D.C. – een eer die doorgaans alleen toekomt aan presidenten en oorlogshelden.